Αποδεικνύεται πως υπάρχουν τουλάχιστον εννέα αισθήσεις όμως πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι υπάρχουν περισσότερες από είκοσι μία. Οι παραδοσιακές «πέντε αισθήσεις» (όραση, ακοή, αφή, όσφρηση, και γεύση) πιστώνονται στον Αριστοτέλη.
Απλά για την αναφορά, ο γνωστός ορισμός της “αίσθησης” είναι “κάθε σύστημα που αποτελείται από μια ομάδα αισθητηριακών τύπων κυττάρων που ανταποκρίνονται σε ένα συγκεκριμένο φυσικό φαινόμενο και αντιστοιχούν σε μια συγκεκριμένη ομάδα περιφερειών στο εσωτερικό του εγκεφάλου, όπου τα σήματα λαμβάνονται και ερμηνεύονται.
Οι “κοινές” ανθρώπινες αισθήσεις έχουν ως εξής:
Όραση: Τεχνικά είναι δύο έννοιες , δύο διαφορετικών ειδών υποδοχέων του παρόντος, μία για το χρώμα (κώνοι) και μία για τη φωτεινότητα (ράβδοι).
Γεύση: Ουσιαστικά η αίσθηση γεύσης είναι πέντε διαφορετικές αισθήσεις από μόνη της λόγω των διαφορετικών τύπων γεύσης (γλυκό, αλμυρό, ξινό, πικρό, ουμάμι*), γενικά όμως αναφέρεται απλά ως μία ενιαία έννοια. Η αίσθηση της γεύσης, σε αντίθεση με τα την όραση, είναι αίσθηση που βασίζεται σε χημικές αντιδράσεις.
*Το Umami είναι η 5η βασική γεύση μετά το ξινό, το γλυκό, το πικρό και το αλμυρό. Ανακαλύφθηκε το 1908 από τον Γιαπωνέζο χημικό Kikunae Ikeda και οι ειδικοί κάλυκες που την ανιχνεύουν, εντοπίστηκαν πάνω στη γλώσσα το 2000 μετά από βιολογικές έρευνες.Στο χώρο των ανθρώπων της γεύσης το “Umami” εκφράζει την ουσία της νοστιμιάς και την έντονη συμπυκνωμένη γευστική πληρότητα. Για όσους δεν γνωρίζουν,η αίσθηση umami είναι ικανή να ανιχνεύσει το αμινοξύ γλουταμινικό οξύ, το οποίο είναι μια γεύση η οποία βρίσκεται στο κρέας και μερικά τεχνητά αρώματα.
Αφή: Έχει βρεθεί πως είναι ένα σύμπλεγμα αισθήσεων που περιλαμβάνουν, τη θερμοκρασία, τον πόνο, ακόμη και τους αισθητήρες φαγούρας.
Πίεση: Η αίσθηση είναι προφανής.
Φαγούρα: Παραδόξως, αυτό είναι ένα ανεξάρτητο σύστημα αισθητήρων που προέρχονται από διαφορετικές αισθήσεις αφής που συνδέονται μεταξύ τους.
Ανίχνευση Θερμοκρασίας: Είναι η λογική με την οποία ένας οργανισμός αντιλαμβάνεται τη θερμοκρασία και επίσης θεωρείται ως περισσότερες από μία έννοια. Τα Θηλαστικά έχουν τουλάχιστον δύο είδη αισθητήρων: εκείνων που ανιχνεύουν τη θερμότητα (π.χ. θερμοκρασίες πάνω από τη θερμοκρασία του σώματος,ζεστό και κρύο) και αυτών που ανιχνεύουν της εσωτερικές θερμοκρασίες (δηλ. θερμοκρασίες κάτω από τη επιφάνεια του σώματος).
Ακοή: Ανίχνευση δονήσεων, όπως ο αέρας ή το νερό οι οποίες έρχονται σε επαφή με τα τύμπανα του αυτιού σας.
Οσμή: Ακόμα μία αίσθηση που λειτουργεί με χημικές αντίδρασεις. Αυτή η αίσθηση συνδυάζεται με την αίσθηση της γεύσης για την παραγωγή γεύσεων και αρωμάτων.
Ιδιοδεκτικότητα: Αυτή η αίσθηση μας δίνει την δυνατότητα να ανιχνεύσουμε που βρίσκονται τα μέρη του σώματος μας, σε σχέση με άλλα μέρη του σώματος. Είναι η αίσθηση που χρησιμοποιούν οι αστυνομικοί όταν νομίζουν πως κάποιος οδηγεί μεθυσμένος.΄Ενα παράδειγμα «κλείστε τα μάτια σας και αγγίξτε τη μύτη σας” . Η συγκεκριμένη αίσθηση χρησιμοποιείται συνέχεια σε πολλές περιπτώσεις χωρίς να το καταλαβαίνουμε, όπως όταν πχ υπάρχει φαγούρα στα πόδια μας, και ρίχνουμε κρυφά μια ματιά στο πόδι μας για να δούμε που είναι το χέρι μας σε σχέση με το μέρος που υπάρχει η φαγούρα.
Αισθητήρες έντασης: Βρίσκονται σε μέρη όπως τους μυς μας, και επιτρέπουν στον εγκέφαλο να παρακολουθεί την ένταση των μυών.
Nociception: Με μια λέξη, ο πόνος. Κάποτε πίστευαν ότι απλά είναι το αποτέλεσμα της υπερφόρτωσης άλλων αισθήσεων, όπως το “άγγιγμα της αφής”, αλλά έχει αποδειχθεί με τον καιρό πως είναι μια μοναδική αίσθηση. Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι υποδοχέων πόνου: δερματικές (δέρμα), σωματικές (οστά και τις αρθρώσεις), και σπλαχνικές (όργανα του σώματος).
Equilibrioception: Η αίσθηση που μας επιτρέπει να κρατήσουμε την ισορροπία μας και την αίσθηση κίνησης του σώματος από την άποψη της επιτάχυνσης και της αλλαγής κατεύθυνσης. Αυτή η αίσθηση επιτρέπει επίσης να αντιλαμβανόμαστε τη βαρύτητα. Το αισθητήριο αυτό σύστημα βρίσκεται στο εσωτερικό των αυτιών μας και ονομάζεται δαιδαλώδες σύστημα ισορροπίας.
Υποδοχείς τεντώματος: Βρίσκονται σε μέρη όπως οι πνεύμονες, στην ουροδόχο κύστη, στο στομάχι και στον γαστρεντερικό σωλήνα. Ένα είδος υποδοχέων τέντωματος, που διαισθάνεται τη διαστολή αιμοφόρων αγγείων, συχνά εμπλέκεται στους πονοκεφάλους.
Χημειοϋποδοχείς: Ενεργοποιούν μια περιοχή στο μυελό του εγκεφάλου που εμπλέκεται στην ανίχνευση της μετάδοσης με το αίμα, ορμονών και φαρμάκων. Το αντανακλαστικό του εμετού οφείλει την ύπαρξή του στη συγκεκριμένη αίσθηση .
Δίψα: Αυτό το σύστημα με λίγα λόγια επιτρέπει στο σώμα μας να παρακολουθεί το επίπεδο υδάτωσης και ενυδάτωσής του.
Πείνα: Αυτό το σύστημα επιτρέπει στο σώμα μας να εντοπίσει πότε πρέπει να φάμε κάτι.
Magentoception: Αυτή είναι η ικανότητα του σώματος στην ανίχνευση μαγνητικών πεδίων, που είναι κυρίως χρήσιμοι για την παροχή της αίσθησης της κατεύθυνσης ανιχνεύοντας το μαγνητικό πεδίο της Γης. Αντίθετα από τα περισσότερα πουλιά, οι άνθρωποι δεν έχουν ισχυρή τη συγκεκριμένη αίσθηση. Ο μηχανισμός δεν είναι πλήρως κατανοητός και θεωρητικολογείται ότι έχει να κάνει με την ποσότητα του τρισθενούς σιδήρου στην μύτη μας.
Χρόνος: Επιτρέπει στους ανθρώπους να αντιλαμβάνονται χρόνο. Ωστόσο, πειραματικά δεδομένα έχουν δείξει πειστικά πως ο άνθρωπος έχει μία αναπάντεχα ακριβή αίσθηση του χρόνου, ιδιαίτερα όταν είναι νέος σε ηλικία. Ο μηχανισμός που χρησιμοποιούμε για την αίσθηση του χρόνου είναι ένα άριστα κατανεμημένο σύστημα που περιλαμβάνει τον εγκεφαλικό φλοιό, την παρεγκεφαλίδα και τα βασικά γάγγλια.
Πηγές :
Sense
Mixed.gr
How Many Senses Do Human Beings Have?
How Many Human Senses are There?
Proprioception
Sense of Time
Look How Time Flies
Thermoception
Magnetoception
